Las wawrzynowy na Maderze – unikatowy relikt przyrody

Las Laurissilva na Maderze to unikatowy, żywy relikt epok prehistorycznych - pozostałość po rozległych lasach, które miliony lat temu, w okresie trzeciorzędu, pokrywały znaczne obszary południowej Europy. Ten wiecznie zielony, wilgotny i spowity mgłą las, zdominowany przez drzewa wawrzynowe i bujne mchy, w 1999 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako obszar o wyjątkowej wartości przyrodniczej. Laurissilva stanowi jeden z najcenniejszych ekosystemów nie tylko w Portugalii, ale całej Europy. Pełni kluczową rolę w ekosystemie Madery – magazynuje wodę, chroni glebę przed erozją oraz zapewnia schronienie dla wielu unikatowych, endemicznych gatunków flory i fauny. To nie tylko kraina zachwycających krajobrazów i mistycznej atmosfery - to przede wszystkim biologiczna skarbnica, którą wyspa zdołała zachować dzięki swojej geograficznej izolacji i zachowaniu pierwotnego, nienaruszonego charakteru przyrody.

Gdzie znajduje się las wawrzynowy na Maderze?

Las Laurissilva zajmuje około 15 000 ha (czyli ok. 20% powierzchni wyspy), głównie na wilgotnych, północno - zachodnich i północnych zboczach wyspy, w pomiędzy wysokościami 300 a 1 450 m n.p.m. Ten rozległy, wilgotny ekosystem porasta  głównie strome doliny i wzgórza, gdzie panuje umiarkowany klimat, sprzyjający bujnej roślinności. Poniżej przedstawiamy największe skupiska i polecane miejsca do zwiedzania Laurissilvy znajdujące się w następujących rejonach Madery:

• Rabaçal i Levada das 25 Fontes - Prawdziwe serce Laurissilvy. Znajduje sie tu jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc na wyspie - dolina Rabaçal, z widowiskowymi wodospadami "25 Fontes" i "Risco". To wyjątkowy rejon pod względem różnorodności gatunków.

• Ribeiro Frio – Park leśny z gęstym lasem wawrzynowym, położony na wysokości ok. 860 m n.p.m., znany z tras prowadzących do punktu widokowego Balcões. To także miejsce, gdzie można zobaczyć populacje endemicznego gołębia maderskiego i zięb. Znajduje się tu również hodowla pstrągów.

• Ribeira da Janela – Dolina o wysokim poziomie wilgotności i dużym zagęszczeniu oryginalnej roślinności Laurissilvy. Doskonała do mniej uczęszczanych trekkingów w otoczeniu gór i pierwotnego lasu.

• Vereda do Fanal ( Chão da Riberia) - Magiczny, wręcz baśniowy fragment Laurissilvy z rozłożystymi, porośniętymi mchami starymi drzewami Ocotea foetens (Til). Fanal, często spowity mgłą, tworzy niepowtarzalny klimat i stanowi obowiązkowy punkt fotograficzny Madery.

• Paul da Serra – Rozległy płaskowyż na wysokości 1 500 m n.p.m. - sam w sobie nie jest porośnięty Laurissilvą, ale otacza go wiele dolin, gdzie las wawrzynowy zachował się w doskonałym stanie. To punkt do wielu tras w głąb lasu, przeplatający się wrzosowiskami,  zwłaszcza w kierunku Rabaçal i Fanal.

• Pico Ruivo – najwyższy szczyt Madery (1 861 m n.p.m.), z którego zejścia prowadzą trasy otaczające las wawrzynowy i jego granice z dziką przyrodą.

• Chão das Feiteras - Pico do Areeiro/ Pico ruivo (szlak granitowy) - choć na dużych wysokościach dominują formacje krzewiaste i gołoborza, niektóre fragmenty podejść w rejonie Pico Riuvo przecinają obrzeza Laurissilvy - zwłaszcza od strony Achada do Teixeira i Chão das Feiteiras.

• Encumeada - Przełęcz łącząca południe i północ Madery, z panoramicznymi widokami na górskie grzbiety. Szlaki wychodzące z Encumeady wiodą przez gęste lasy Laurissilva w kierunku São Vincente.

Mapy i dostępność – jak dotrzeć do lasu Laurisilva?

Do większości obszarów lasu wawrzynowego można dotrzeć samochodem lub autobusem, np.: linie:

• Funchal  Ribeiro Frio: linia nr 56 lub 103, obsługiwana przez SIGA, podróż trwa ok. 60 min, kosztuje 3 €.
• Funchal  Queimadas/ Santana: linia nr 56, regularne połączenia autobusem miejskim, trasa trwa do 90 min, koszt 3€.

• Paul de Serra  Rabaçal: linia nr 139, podróż trwa ok. 2 h, koszt 3 € lub

  • dojazd na płaskowyż samochodem lub

  • opcjonalnie shuttle bus z parkingu przy ER-105 (Paul de Serra) kursuje do schroniska Rabaçal - cena to zazwyczaj 5€ za przejazd jednostronny lub 8 € za bilet w obie strony.

Warto zaopatrzyć się w mapy turystyczne lub aplikacje offline (np.: Maps.me lub AllTrails), ponieważ niektóre tereny poza głównymi szlakami są słabo oznakowane.

Flora i fauna lasu Laurisilva – co zobaczysz w lesie wawrzynowym?

Wędrując przez Laurissilvę, zanurzasz się w świecie, który przetrwał epoki. Drzewa pochylające się pod ciężarem mchów, pnącza oplatające gałęzie, wilgotne powietrze pełne ptasich odgłosów - to prawdziwy teatr natury. Las wawrzynowy składa się głównie z drzew laurowych i ich krewniaków, a jego florę i faunę wypełniają gatunki, których nie spotkasz nigdzie indziej na świecie.

Najważniejsze gatunki drzew i roślin:

• Laur (Laurus novocanariensis) – symbol lasu wawrzynowego, wiecznie zielony, o aromatycznych, błyszczących liściach.

• Til (Ocotea foetens) – potężne drzewo wawrzynowe o charakterystycznej korze, z silnie aromatycznym zapachem liści.

• Barbusano (Apollonias barbujana) – endemiczny gatunek dla Makaronezji. ceniony za trwałość drewna i wiecznie zielone liście.

• Mahoń maderski (Persea indica) – wiecznie zielone drzewo, gatunek o miękkim drewnie i eliptycznych, ciemnych liściach. Wykorzystywane tradycyjnie do rzemiosła i meblarstwa.

• Myrica faya - wawrzyn kolczasty, z czerwonymi jagodami, występujący na obrzeżach Laurissilvy i stanowiący pożywienie dla ptaków.

• Erica arborea - wrzosiec drzewiasty, osiągający kilka metrów wysokości. Występuje w podszyciu lasu Laurissilva.

• Konwalia (Clethra arborea) – drzewiasty krzew, kwitnący pachnącymi białymi kwiatami.

Endemiczne rośliny i kwiaty:

• Storczyk (np. Dactylorhiza foliosa) - osiągający do 60 cm wysokości, z intensywnie fioletowymi kwiatostanami, kwitnący późną wiosna - wczesnym latem.

• Pelargonia (np. Geranium maderense) - kruchej budowy bylina o dużych, intensywnie różowych kwiatach, krytycznie zagrożona, znajduje się na liście Czerwonej Księgi IUCN.

• Musschia aurea - endemiczna roślina dzwonkowata tylko dla Madery, o żółtych kwiatach, rosnąca na skalistych klifach, najczęściej zapylana przez miejscowe jaszczurki.

• Sonchus fruticosus - wysoka do 4 metrów, drzewiasta odmiana mlecza, z żółtymi kwiatami, typowa dla wilgotnych lasów Madery.

• Isoplexis sceptrum - dziki krewniak naparstnicy, roślina o pomarańczowych kwiatach.

• Chamaemeles coriacea - rzadka, aromatyczna roślina krzewiasta.

• Massaroco (Echium candicans) – krzew endemiczny, znany jako symbol Madery, dorastający do 2 metrów, z gęstymi pękami białych, niebieskich lub fioletowych kwiatów.

Zwierzęta – endemity Madery:

• Gołąb maderski (Columba trocaz) – jedyny endemiczny gołąb Madery o szaro-niebieskim upierzeniu ze srebrzystą plamą na szyi i różowym nagrzbieciem, symbol lasu wawrzynowego.

• Bis-bis (Regulus madeirensis) – najmniejszy ptak wyspy. Charakteryzuje się ciągłym ruchem wśród gałęzi Laurissilvy.

• Nietoperz maderski (Pipistrellus maderensis) - jedyny rodzimy, niewielki ssak wyspy. Gatunek zagrożony, zamieszkujący tunele, skały i budynki Madery.

• Ślimak Discula Iyelliana - niezwykle rzadki gatunek ślimaka żyjący tylko w lesie Laurissilva.

• Motyl Parargexiphioides - endemit leśny, łatwy do zaobserwowania na ścieżkach.

• Jaszczurka maderska (Teira dugesii) - żywa i szybka, często widoczna na kamieniach i murkach.

Szlaki i trekking przez las wawrzynowy – najlepsze trasy

Las Laurissilva to nie tylko dziedzictwo przyrody, ale także raj dla miłośników trekkingu - od łatwych spacerów wśród kanałów irygacyjnych, przez pełne zieleni trasy w sercu lasu, po bardziej wymagające podejścia na skaliste grzbiety. Każda wyprawa pozwala poczuć magię pradawnych drzew i odkryć niezwykłe zakątki tej unikalnej dżungli.

Najpopularniejsze trasy:

• Levada do Caldeirão Verde – spektakularna ścieżka przez tunel, klify i wodospady pośród wawrzynowców.

• Levada do Rei – łagodna, łatwa, panoramiczna trasa wśród bujnej roślinności lasu.

• Levada do Furado – oferuje widoki na północne wybrzeże.

• Vereda dos Balcões – krótki, ale malowniczy szlak z punktem widokowym.

• Vereda do Fanal - spacer przez tajemniczy las , często spowity poranną mgłą.

• Vereda do Pico Ruivo (z Achada do Teixeira) - wymagające podejście z zapierającymi dech widokami.

• Caminho Real do Paúl do Mar - alpejski trekking z Paul da Serra do oceanu, prowadzący przez fragmenty Laurissilvy.

• Levada 25 Fontes i Risco – jedna z najpiękniejszych tras, malownicza wycieczka do wodospadów i źródeł w otoczeniu gęstej Laurissilvy.

Poziom trudności i wskazówki:

• Łatwe - Levada das 25 Fontes, do Caldeirão Verde, Levada do Rei - niewielkie przewyższenia, idealne dla każdego zwłaszcza dla rodzin z dziećmi.

• Średnio zaawansowane - Vereda do Fanal, Caminho Real - wymagają wygodnych butów i ostrożności na wilgotnym terenie. Większość szlaków jest umiarkowanie trudna, ale niektóre wymagają dobrej kondycji.

• Zaawansowane - podejście na Pico Ruivo - strome ścieżki, zmienne warunki pogodowe, wymagane doświadczenie, sprzęt i nienaganna kondycja fizyczna.​​​​​Warto zabrać wygodne buty trekkingowe i kurtkę przeciwdeszczową – pogoda w górach bywa zmienna.

Las Laurisilva jako atrakcja UNESCO – ochrona i znaczenie przyrodnicze

Lasy wawrzynowe Madery, znane jako Laurissilva, to jeden z najlepiej zachowanych reliktów pierwotnych lasów trzeciorzędu w Europie. Ich wartość została uznana przez UNESCO, które w 1999 roku wpisało je na listę światowego dziedzictwa. to nie tylko prestiżowy tytuł - to zobowiązanie do ochrony jednego z najcenniejszych ekosystemów kontynentu, którego istnienie zależy dziś od odpowiedzialnej turystyki i zrównoważonych działań człowieka.

Dlaczego las wawrzynowy jest na liście UNESCO?

Przede wszystkim z powodu swojej unikalności biologicznej oraz wyjątkowej roli ekologicznej. Obejmują one rozległy obszar endemicznych gatunków roślin i zwierząt, z których wiele nie występuje nigdzie indziej na świecie. Ich struktura i skład są niemal nietknięte od czasów prehistorycznych - to właśnie ta autentyczność i ciągłość biologiczna sprawiły, że uznano je za dziedzictwo ludzkości o znaczeniu globalnym. Dodatkowo, lasy te stanowią żywą kapsułę czasu, ukazującą, jak wyglądał krajobraz południowej Europy przed epoką lodowcową.

Wpływ na klimat i hydrologię Madery

Dzięki wyjątkowej zdolności do kondensacji wilgoci z mgły, lasy te działają jak naturalny rezerwuar wody pitnej dla wyspy. Wilgoć zatrzymywana przez gęste korony drzew i mchy wsiąka w glebę, zasilając system lewad i podziemnych źródeł, które od wieków zapewniają Maderze stabilność wodną. To sprawia, że Laurissilva pełni kluczową rolę nie tylko w bioróżnorodności, ale i w codziennym funkcjonowaniu ekosystemów, rolnictwa i mieszkańców wyspy.

Praktyczne wskazówki dla odwiedzających las wawrzynowy na Maderze

Chcesz w pełni skorzystać z uroków lasu Laurissilva? Oto sprawdzone porady od lokalnych przewodników i doświadczonych turystów, które sprawią, że Twoja wizyta będzie wyjątkowa i bezpieczna.

Kiedy najlepiej odwiedzić las Laurisilva?

• Wiosna (kwiecień-czerwiec) – kwitnące kwiaty i ładna pogoda.

• Jesień (wrzesień-listopad) – optymalny okres oraz mniejszy ruch turystyczny.

• Unikaj zimy (grudzień-luty) - trudne warunki, błoto i mgła rano.

Co zabrać na trekking?

• Wygodne buty trekkingowe, kurtka przeciwdeszczowa, nakrycie głowy.

• Latarka/ czołówka, mapy offline/GPS.

• Woda, przekąski, powerbank.

• Kijki trekkingowe (opcjonalnie).

Bezpieczeństwo i ochrona przyrody

• Nie zrywaj roślin i nie płosz zwierząt.

• Trzymaj się wyznaczonych szlaków.

• Zabierz śmieci, nie karm dzikich zwierząt

• Szanuj ciszę - las to dom wielu endemitów.

Najczęściej zadawane pytania o las wawrzynowy na Maderze (FAQ)

Czy las wawrzynowy jest dostępny dla rodzin z dziećmi?

Tak, niektóre szlaki (np. Vereda dos Balcões) są łatwe i krótkie.

Czy można zwiedzać las samodzielnie czy lepiej z przewodnikiem?

Większość tras jest dobrze oznakowana, ale przewodnik może pomóc odkryć więcej ciekawostek.

Jakie są zasady ochrony przyrody w Laurisilva?

Zabronione jest niszczenie roślin, pozostawianie śmieci i schodzenie z wyznaczonych ścieżek.

Czy można biwakować?

NIE - noclegi na dziko są zakazane.

Jak najlepiej dojechać?

Samochód, transfer, wycieczka z przewodnikiem, Transport publiczny rzadko dociera w góry.

Czy szlaki są dobrze oznaczone?

Tak - większość tras PR jest czytelnie oznakowana.

Czy las jest dostępny przez cały rok?

Tak, choć po niektórych opadach trasy mogą być czasowo zamknięte.

Czy wstęp do Laurissilva jest płatny?

Nie, las jest ogólnodostępny i bezpłatny.

Las wawrzynowy na Maderze to nie tylko zielona duma wyspy, ale także jeden z najpiękniejszych ekosystemów Europy. Ich majestatyczne piękno, bioróżnorodność i wartość ekologiczna sprawiają, że są obowiązkowym punktem na mapie każdego turysty odwiedzającego wyspę. Niezależnie od tego, czy jesteś zapalonym wędrowcem, czy szukasz kontaktu z nietkniętą przyroda - Laurissilva Cię zachwyci. A jeśli kochasz przyrodę, koniecznie zaplanuj wizytę w tym wyjątkowym lesie!

Las wawrzynowy (Laurisilva) to jeden z najcenniejszych skarbów przyrodniczych Madery. Ten wiecznie zielony las, pokrywający górskie zbocza wyspy, jest prawdziwym reliktem epoki trzeciorzędowej. Jego bujna roślinność, endemiczne gatunki i mistyczna atmosfera przyciągają miłośników natury z całego świata. Jeśli planujesz odwiedzić Maderę, Laurisilva to miejsce, którego nie możesz pominąć!

Madeira.com.pl

Rua da Bolivia 72-JS

9000-087 Funchal, Madeira, Portugal

Polityka prywatności

FAQ

RODO

Regulamin

Krajowy Rejestr Turystyczny - licencja RNAVT n° 11932

+48 721 707 010

Skontaktuj się z nami

Website created in white label responsive website builder WebWave.